Czym są i na co mają wpływ współczynniki CRI RA? Dlaczego są tak istotne i jakie są ich standardowe wartości? Wszystkich tych, którzy chcą poznać odpowiedzi na powyższe pytania, dowiedzieć się więcej na temat współczynników oddawania barw oraz jak prawidłowo dobrać odpowiednie oprawy do określonych zadań zapraszamy do lektury niniejszego artykułu.
Czym jest wskaźnik CRI RA?
Współczynnik CRI lub Ra (z języka angielskiego Color Rendering Index) jest wskaźnikiem oddawania barw, który charakteryzuje określone źródło światła. Parametr ten wskazuje w jakim stopniu w skali od 1 do 100, dana lampa oddaje faktyczny kolor oświetlanych elementów. Wartość 100 oznacza światło maksymalnie odwzorowujące światło słoneczne. Upraszczając - wskaźnik CRI odpowiada za to, czy barwa oświetlanych przedmiotów np. ścian lub mebli będzie taka sama czy tylko zbliżona do ich naturalnego koloru wynikającego z oświetlenia światłem słonecznym. Lampy wyposażone w źródło żarowe stanowiły punkt odniesienia dla pozostałych źródeł światła, a ich współczynnik CRI wynosił 100. Z biegiem czasu rozwój technologii wprowadził na rynek „żarówki energooszczędne”, LED’y. Zauważono jednak, że kolory przedmiotów oświetlanych przez wspomniane źródła wyglądały nieco inaczej. Było to ważnym pretekstem do stworzenia wskaźnika, który pomoże określić w jaki sposób dane źródło światła zbliżone jest swoją charakterystyką do światła naturalnego – wytwarzanego przez słońce.
Jak wyznacza się wskaźnik CRI?
Wskaźnik CRI wyznacza się na podstawie 14 określonych barw próbnych (ang. Test Color Samples), aczkolwiek producenci bardzo często opierają się zaledwie na ośmiu. Jak wygląda to w praktyce? Wzorce kolorów zostają kolejno oświetlane badanym źródłem światła. W zależności od tego, jak bardzo światło odbite od koloru testowego jest zbliżone do odbicia za pomocą światła wzorcowego określa się jaki posiada ono współczynnik oddawania barw – Ra.
Dlaczego współczynnik ten jest tak istotny?
Dobry wskaźnik oddawania barw w parze z przyjemną temperaturą barwową światła dla większości osób zapewni najlepsze warunki podczas odpoczynku. W miejscu pracy najlepiej sprawdzi się źródło światła o barwie naturalnej i jak najwyższym parametrze Ra. Właściwie dobrany odcień światła oraz wysokie odwzorowanie kolorów wpływa na człowieka pozytywnie, sprawia, że czujemy się lepiej, a nasze oczy zdecydowanie mniej się męczą. Wszystkie obiekty i elementy oświetlone przez lampy o skrajnie niskim lub niskim oddawaniu barw będziemy widzieć zdecydowanie gorzej niż jeżeli zostałyby oświetlone źródłem o takim samym strumieniu posiadającym wyższe Ra.
Standardowe wartości CRI
Jeżeli nie możesz znaleźć informacji dotyczącej współczynnika CRI na opakowaniu produktu, w katalogu lub jego opisie to być może producent nie chce się nim chwalić. W praktyce może to oznaczać, że CRI danej lampy jest równe 70 lub jest niższe. O takich źródłach światła najlepiej jest zapomnieć. Współczynnikiem CRI 80 charakteryzowały się źródła LED, które jeszcze kilka lat temu były standardem i tak też jest współcześnie. Najczęściej to właśnie żarówki oraz taśmy LED posiadają taki wskaźnik Ra. Jest to akceptowalne źródło światła do domu oraz wnętrz, w których widzenie właściwych barw ma znaczenie, np. w warsztatach artystycznych, przemyśle oraz opiece zdrowotnej. Doskonale sprawdzi się również do oświetlania witryn sklepowych, dzięki czemu produkty będą wyglądać bardziej naturalnie.
CRI równe 90 jest aktualnie standardową wartością współczynnika, spotykaną w oprawach renomowanych i znanych producentów. Źródła światła charakteryzujące się takim parametrem pozwolą na zachowanie naturalnych kolorów we wnętrzu, a jednocześnie nie będą drogie. Lampy posiadające CRI na poziomie 97-98 stosuje się zazwyczaj tam, gdzie zachowanie „prawdziwych” barw oświetlonych przedmiotów jest koniecznie potrzebne. Są one znacznie droższe od wspomnianych już wcześniej źródeł światła charakteryzujących się nieco niższym wskaźnikiem oddawania kolorów. Oprawy oświetleniowe, które współcześnie mogą pochwalić się takim CRI to m.in. lampy wykorzystujące diody LED, przeznaczone np. do oświetlania dzieł sztuki. Współczynnik CRI równy 100 posiadają tylko tradycyjne źródła żarowe (żarówki), halogeny oraz światło naturalne.
Pamiętajmy, że nawet najlepiej zaaranżowane wnętrza i starannie dobrane kolory będą wyglądać nieatrakcyjnie, jeżeli oświetlenie będzie cechowało się niskim CRI (poniżej 80 Ra). Podsumowując, minimalną wartością współczynnika oddawania barw, jakim powinna charakteryzować się lampa jest CRI 80. Oczywiście im będzie większe tym lepiej, ponieważ parametr ten nie wpływa tylko na widzenie „prawdziwych” barw danych przedmiotów, ale także na nasze samopoczucie oraz zdrowie.